Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. ULUSAL DENİZ BİLİMLERİ KONFERANSI, İzmir, Türkiye, 9 - 12 Mayıs 2018
Akdeniz Türkiye Kıyıları Fitoplankton Dinamikleri
Zahit UYSAL1
1Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Deniz Bilimleri Enstitüsü, Erdemli, Mersin
Sorumlu yazar e-posta: uysal@ims.metu.edu.tr
Denizlerimizde “Bütünleşik Kirlilik İzleme Programı (2014-2017)” kapsamında Akdeniz kıyı sularımızı temsilen toplam 25 istasyonda yüzey ve alt derinliklerde fitoplankton dağılımı çalışılmıştır. Fitoplankton numuneleri glutaraldehit ile sabitlenmiş ve farklı hacimlerdeki çöktürme silindirleri kullanılarak ters-bakan mikroskopta hücre sayım ve tanımlamaları yapılmıştır. Plankton Bu sunum kapsamında fitoplanktonun kıyı boyunca sıklık dağılımları, farklı grupların temsiliyet oranları, komünite yapısı (çeşitlilik indisleri), zararlı türler, yamasal oluşumlar ve bu yamasal oluşumları belirleyen olası çevre faktörleri tartışılacaktır. Yaz döneminde gerçekleştirilen toplam 4 sefere ait yüzey fitoplanktonu ortalama bolluk değerleri istasyonlar bazında değerlendirildiğinde doğudan batıya net bir azalmanın mevcut olduğu görülmektedir. Doğuda özellikle yıl boyu akışkanlık gösteren Ceyhan, Seyhan nehirleri ve Tarsus ırmağı etki alanında fitoplanktonun gelişimi yüksek düzeylerde olmakta, batıda bunun benzeri fakat görece daha düşük düzeyde olanı Manavgat, Köprü ve Aksu ırmaklarından etkilenen Antalya iç körfez alanında gerçekleşmektedir. Diğer alanlarda kıyı açık etkileşiminin yoğunluğu nedeni ile fitoplankton sıklığı düşük düzeylerde kalmıştır. 4 farklı deniz alanı istasyonlarının yüzey suları için ortalama değerlerine bakıldığında hücre sıklığı açısından Mersin Körfezi’nin (4.87x105 hücre/litre) İskenderun Körfezi’ne oranla 2 kat (2.42 x 105 hücre/litre), Antalya Körfezi’ne oranla 1.7 kat (2.89 x 105 hücre/litre) ve Finike Körfezi’ne oranla 6.4 kat (7.66 x 104 hücre/litre) daha zengin popülasyona sahip olduğu görülmektedir. Yaz ve kış ortalama hücre bolluk dağılımına bakıldığında yazları Mersin Körfezi’nin doğu yakasında gözlenen artışların kış dönemleri Mersin Körfezi’nin batı yakasına kaydığı görülmektedir. Diğer önemli bir husus kış ortalama değerlerinin yaz ortalama değerlerinden düşük çıkmasıdır. Büyük olasılıkla kış sefer tarihlerinin erken kış koşullarında henüz fitoplankton için optimum koşulların oluşmadığı dönemlerde gerçekleştiği söylenebilir. Geçmişte Erdemli önü kıta sahanlık sularında gerçekleştirilen zaman serisi plankton çalışmalarında yakın kıyıda önemli fitoplankton patlamalarının Ocak ayına oranla Şubat ve Mart dönemlerinde gerçekleştiği görülmüştür. Akdeniz kıyı boyunca yaz dönemlerinde diyatomlar dinoflagellatlara oranla daima baskın durumda gözlenmişlerdir. Diyatom: dinoflagellat arasındaki bolluk oranı tatlı su etki alanlarında diyatomların lehine daha yüksek olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Fitoplankton, Akdeniz.