Akademik Veri Yönetim Sistemi
NESNE PSIKOLOJI DERGISI, cilt.8, sa.16, ss.69-81, 2020 (Hakemli Dergi)
Tip II Diyabetli Hastalarda Travma Sonrası Gelişimin Olası İlişkileri
Öz
Kronik bir hastalık olan diyabet, bireylerin yaşamlarını çarpıcı biçimde etkiler. Bu çalışma yatarak tedavi
alma öyküsü bulunan diyabetli hastalarda travma sonrası gelişim (TSG) ile ilişkili olası psikososyal
değişkenlerin rolünü değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Schaefer ve Moos (1998) modelinin teorik
çerçevesi dikkate alınarak, diyabetli hasta grubunda algılanan sosyal desteğin, öz yeterliliğin, diyabetle
ilgili değişkenlerin ve bilişsel işlemenin rolü yapısal eşitlik modeli kullanılarak incelenmiştir. Araştırmaya
diyabet nedeniyle yaşamında en az bir kez hastanede tedavi gören 183 kadın ve 92 erkek olmak üzere
toplam 275 ayaktan tedavi gören diyabet hastası katılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 52.09 ± 9.49
yıldır. Bulgulara bakıldığında, diyabetle ilgili faktörlerin, algılanan sosyal destek ile TSG arasındaki
ilişkiye aracılık ettiği görülmüştür. Ayrıca, bilişsel işlemleme, öz yeterlilik ve TSG arasındaki ilişkiye
aracılık etmiştir. Hastaların öz yeterliliğini arttırmak ve sosyal destek ağlarını kolaylaştırmak içerikli
programlar, hastaların sağlıklarına ilişkin yüksek kontrol algısını desteklediği için diyabetli hastalarda
psikososyal müdahale programları tasarlarken dikkate alınmalıdır.
Diabetes, a chronic illness, affects individuals' lives dramatically. The present study aims to evaluate the role of possible psychosocial variables associated with Posttraumatic Growth (PTG) among outpatients with diabetes with a history of inpatient treatment. Within a theoretical framework of the model of Schaefer and Moos (1998), the roles of perceived social support, self-efficacy, diabetes-related variables, and cognitive processing have been examined by employing structural equation modeling in a sample of outpatients with diabetes having a history of at least one inpatient treatment. A total of 275 diabetic outpatients, 183 women and 92 men, who were treated at least once in a hospital, participated in the study. The mean age of participants was 52.09 ± 9.49 years. Diabetes-related factors mediated the relationship between perceived social support and PTG. Also, cognitive processing mediated the relationship between self-efficacy and PTG. Increasing patients' self-efficacy and facilitating social support networks should be taken into account when designing psychosocial intervention programs in diabetic patients, as the programs with content support high control perception of their health.