Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tükenmez B. (Yürütücü), Sökülmez B. E.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2022
Papazın Bağı’nın, 20. yüzyılın başından günümüze mikro-tarihi, şekillenme ve dönüşüm süreçlerinin ‘kentsel doğa’ kavramı çerçevesinde derinlikli bir incelemesini ve değerlendirilmesini yapmayı amaçlar.
Papazın Bağı Ankara Gaziosmanpaşa mahallesinde etrafı konutlarla çevrili toplam 13221 metrekarelik yumuşak toprağa sahip ve küçük akarsuların bulunduğu eğimli eski bir bağ arazisi üzerinde yer alan bir kafeterya, bir restoran, bir terkedilmiş bina ve birkaç geçici kümes yapısından oluşmaktadır. Sözlü tarihe göre yüzyıl başında bir papaz tarafından terk edildiği iddia edilen ve Topal Osman olayının gerçekleştiği yer olarak anılan bağ arazisi ile 1990’larda yıkılmış olan eski bağ evi 1923 yılında Kuloğlu ailesi tarafından satın alınmış, 1935-1936 yıllarına kadar avlanma ve bağbozumu amacıyla mevsimlik olarak kullanılmıştır. 1935-1936 yıllarında tam zamanlı olarak bağ evine taşınan ve 1970’li yıllara kadar bağ evi yaşamı sürdüren Kuloğlu ailesi 1963 yılında araziyi Papazın Bağı adıyla ticari bir işletme haline getirmiştir. 1960’lı ve 1970’li yıllardan itibaren hem arazinin yakın çevresi kentleşmeye başlamış hem de arazi günümüze kadar sürecek olan çeşitli imar planları ve park, otel ve alışveriş merkezi gibi proje tasarımlarına konu olmuştur. 1970’li yıllarda kentleşmenin de etkisiyle Kuloğlu ailesinin bağ evinden kopup apartman yaşantısına geçmesi sonucu arazinin bağ işlevi tamamen terk edilmiştir. 1980 sonrasında hız kazanan kentleşme sürecinde, Papazın Bağı 1973 yılında gayri müsait arazi ve 1994 yılında birinci derece doğal sit alanı ilan edilmiştir. 2017 yılında birinci derece doğal sit alanı koruma statüsü ‘Nitelikli Doğal Koruma Alanı’ olarak değiştirilen Papazın Bağı, Ankara’nın bağ kültürünün bir kalıntısı olarak günümüze kadar korunmuştur.
Çalışma kapsamında, bağ ve bağ evi yaşamının Kuloğlu ailesi tarafından terk edildiği ve kentleşmenin etkisiyle alanın kentsel doğa karakteri kazandığı 1960’lı ve 1970’li yıllar dönüm noktası olarak kabul edilir ve Papazın Bağı mikro-tarihi iki aşamada ele alınır. Birinci aşamada bağ ve bağ evi kültürü; ikinci aşamada kentleşme ve kentsel doğa ekseninde, Papazın Bağı kentsel doğasının günümüze kadar olan değişim ve dönüşüm süreçlerini meydana getiren etkenler, aktörler ve olaylar; buna bağlı olarak insan, yapılı çevre ve doğanın karşılıklı etkileşimleri ortaya konulur. Bu bağlamda, Papazın Bağı kentsel doğa parçası çok aktörlü bir örneklem ve laboratuvar olarak ele alınarak insan, kültür ve kenti doğaya karşıt kavramlar olarak konumlandıran anlatıların ötesine geçilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Papazın Bağı, Kentsel Doğa, Ankara Bağ Kültürü, Kentleşme