Akademik Veri Yönetim Sistemi
İmamoğlu İ. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2003 - 2005
Ülkemizde yüksek rezervlere sahip zeolitlerin, özellikle klinoptilolitin,
birçok uygulama alanı olduğu açıktır. Bu doğrultuda, bu çalışmanın amacı VIII. beş yıllık
kalkınma planında (DPT, 2001) araştırılması ve kullanım alanlarının geliştirilmesi
desteklenen zeolitlerden ülkemizde özellikle yüksek reservi bulunan klinoptilolitin atıksu
arıtımında kullanımını araştırmaktır. Yaygın kirleticiler olmaları nedeniyle, Ni(II), Zn(II) ve
Cu(II) metallerine ek olarak Pb(II)’nin klinoptilolit kullanılarak giderimi gerek verim, gerekse
de giderim kinetiği bazında araştırılmıştır.
Proje kapsamında yapılan literatür ve laboratuVar çalışmaları özetlenmiştir. Kesikli
reaktörlerde gerçekleştirilen denge ve kinetik çalışmaları, ve bunun yanında sürekli
reaktörlerde metal giderim çalışmaları Balıkesir Bigadiç yöresinden elde edilen klinoptilolitin
Cu(II), Ni(II), Zn(II) ve Pb(II) metallerinin arıtılabilirliğine büyük katkısı olabileceğini
göstermiştir. Doğal ve şartlandırılmış doğal mineralin önemli düzeyde ağır metal giderim
potansiyeli olduğu görülmüştür. Uygulanan şartlandırmanın metal giderimini önemli ölçüde
arttırdığı saptanmıştır. Şartlandırma işlemi klinoptilolitin metal gideriminden sonra yeniden
kullanımını ve metalin geri kazanımını mümkün kılmaktadır. Klinoptilolit ve metal geri
kazanımının incelenmesi bu projenin amaçları arasında değildir, ancak gerçekleştirilen
çalışma sonunda elde edilen umut verici bulgular, bu yönde çalışmaların yapılmasının
gerekliliğine işaret etmekle yeni bir araştırma kolunun açılmasını sağlamıştır.
Bu çalışma ile atıksulardan ağır metal gideriminde geleneksel arıtım sistemlerinin tersine
doğal ve yerel bir malzeme olan zeolit kullanımı esas alınarak ülkemizin mevcut
kaynaklarının etkin şekilde değerlendirileceği ekonomik arıtım sistemlerinin geliştirilmesi
amacına yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda, ulusal ve
uluslararası literatüre makale ve bildiriler vasıtasıyla katkı sağlanmış ve sağlanacaktır.