Adalı O.(Yürütücü), Güray N. T., Evin E., Akkulak M., Durukan Ö.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2018 - 2019
Prostat kanseri, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde en sık görülen kanser türlerinden biri
olup günümüzde prostat kanseri tedavisindeki yaklaşımlar metastaz gelişimine, ilaç direnci
oluşmasına ve sağlıklı dokularda toksik etkilere sebep olabilmektedir. Bu nedenle tedavide
daha etkili ancak daha az yan etkiye sahip kanser önleyici molekülleri tespit etmek kanser
araştırmalarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır.
Cisplatin prostat kanseri tedavisinde sıklıkla kullanılan antineoplastik bir ajandır. Ancak,
cisplatinin yüksek etki derecesine karşın yan etkileri ilacın kullanımını kısıtlamaktadır. Bu yan
etkilerini azaltmak amacıyla başka ajanlar ile kombine terapiler son yıllarda bilim insanlarının
ilgi odağı olmuştur. Antidiyabetik ilaç metforminin anti-proliferatif etkisi göz önünde
bulundurulduğunda, antineoplastik ajan cisplatin ile tamamlayıcı bir tedavi sunabileceği
açıktır. Bilinindiği üzere, kanser hücreleri, hücre içerisine bol miktarda glikoz almaları ve
kullanmaları sayesinde nükleozidlerin ve aminoasitlerin üretimine katkıda bulunmakta ve
enerji üretimi ve hücre bölünmesi için çok hızlı bir yol oluşturmaktadırlar. Bu doğrultuda,
kanser tedavisi sırasında hücresel glikoz metabolizmasını hedefleyen tedavilerin kullanılması
kanser hücrelerinin geliştirdikleri bu mekanizmayı alt ederek hücre büyümesini azaltabilecek
niteliktedir.
Yukarıda belirtilen bilgiler göz önüne alındığında, tasarlanan çalışma kanser tedavisinde
kullanılan cisplatin ilacına kombine olarak antidiyabetik bir ilaç olan metforminin
kullanımının prostat ücre hatlarının proliferasyonu üzerine etkilerinin incelenerek, bu etkilerin
glikoliz metabolizmasının en önemli regülatörü olarak bilinen Hekzokinaz II enziminin hücre
içi total protein ekspresyonunun değişimi ile ilişkilendirildiği bir çalışmadır.
Yapılan çalışmada, insan prostat kanseri hücre hattı kullanılmıştır. İlaçların hücreler
üzerindeki sitotoksik etkileri "alamar blue" analizi ile ölçülmüş olup, ilaç kombinasyonunun
Hekzokinaz enziminin protein ekspresyonu üzerine etkisi Western-blot tekniği ile tespit
edilmiştir. Yapılan deneyler sonucunda, cisplatin-metformin ilaç kombinasyonunun kullanılan
metformin dozuna bağlı olarak prostat hücre hatlarının proliferasyonunu anlamlı bir şekilde
düşürdüğü ve bu durumla paralel olarak Hekzokinaz II enziminin protein ekspresyonunu
düşürdüğü saptanmıştır. Tasarlanan çalışmanın sonuçları proje başlangıcında kurduğumuz
hipotezi doğrular niteliktedir.
Anahtar Kelimeler: Metformin, cisplatin, Hekzokinaz II, prostat kanseri