Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bilgin Altınöz A. G. (Yürütücü), Sırt Çıplak E., Özçakır Ö., Yıldırım Esen S., Gürsel Dino İ., Şahin Güçhan N.
Newton Programı Destekli Proje, 2020 - 2023
Enerji verimliliği çağımızın en önemli küresel
sorunlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bina enerji kullanımı
ulusların – ortalama olarak – tüm enerji kullanımının yüzde kırkından fazlasını
oluşturmaktadır. Geleneksel binalar; yaş, bakımsızlık, sonradan yapılan
niteliksiz uygulamalar, kısıtlayıcı yasal düzenlemeler sonucunda ısıl
iyileştirme müdahalelerinde karşılaşılan zorluklar gibi çeşitli nedenlerle
genellikle düşük enerji performansına sahiptir. İklim değişikliğinin etkisiyle,
geleneksel konutların enerji performansının daha da azalacağı
değerlendirilmektedir.
PROT3CT, Orta Doğu Teknik Üniversitesi
(Türkiye) ve University College London (Birleşik Krallık) tarafından yürütülen
ve British Council ve TÜBİTAK tarafından Kurumsal Bağlantılar Programı
kapsamında desteklenen Newton ve Katip Çelebi Fonları tarafından finanse edilen
disiplinler arası ortak bir araştırma projesidir. Türkiye'nin farklı iklim
bölgelerindeki geleneksel konutların ısıl performansını değerlendirmek ve
enerji verimliliğini artırmak için uygulamaya dönük yöntemsel bir çerçeve ve
müdahale önerileri geliştirmek PROT3CT’in ana hedefleridir. Isıl iyileştirme
modellemesinin temel yaklaşımını, değerlendirmenin üç ana bileşeni olan (1)
yapıların enerji performans ölçütleri, (2) miras değerleri ve (3)
kullanıcıların ısıl konfor beklentileri arasındaki dengenin sağlanması
oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında geliştirilen yöntem; adım adım ilerleyen
bir analiz ve değerlendirme süreci tanımlamakta ve yukarıda belirlenen üç temel
bileşeni dikkate alarak geleneksel yapıların ısıl iyileştirmesi için müdahale
paketlerinin tanımlanması amaçlanmıştır. Ek olarak, fayda-maliyet analizi de
karar vermenin bir diğer önemli ölçütü olarak önerilen yönteme entegre
edilmiştir. Çalışma; ‘veri toplanması ve üretilmesi’, ‘enerji performans baz
hattının ve performans açıklığının belirlenmesi’, ‘iyileştirme çözüm önerileri
geliştirilmesi’ ve ‘paydaşların katılımı ve yaygınlaştırma’ olarak tanımlanan
dört ana iş paketinden oluşmuştur. Çalışmanın yönteminin bir parçası olarak
dört farklı iklim bölgesinden beş geleneksel konut vaka çalışması için
seçilmiştir.
Çalışmanın özgün değeri; enerji performans
ölçütleri, miras değerleri ve ısıl konfor beklentileri arasındaki dengeyi
dikkate almasında yatmaktadır. Proje kapsamında, enerji verimliliğini artırmak
için yapı bileşenleriyle beraber kullanıcı konfor beklentilerinin ısıl
performansın değerlendirmesinde oldukça etkili olduğu vurgulanmıştır. Bununla
birlikte, uygulama alanını etkileyen hukuki ve yönetsel boyutların – süreçteki
paydaşların katılımı ile – iyileştirilmesinin önemi anlaşılmıştır. Ayrıca
çalışma, farklı iklim bölgelerine ait verilerden yararlanmakta ve bu nedenle
geleneksel konutların enerji verimliliği ve ısıl iyileştirme konularını geniş
bir perspektif sunmaktadır. Bu çalışmanın sonuçlarının geleneksel yapılarda enerji
verimliliğine ilişkin bilimsel çalışmalara, uygulamalara ve geliştirilecek
politikalara katkı sağlayacağına inanılmaktadır.