Akademik Veri Yönetim Sistemi
Arslan Türkoğlu H. (Yürütücü), Barkçin E. M., Çavlin A.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2022 - 2025
Bu projenin amacı; Türkiye’de gerek yaşam memnuniyeti gerekse de mutluluk düzeylerinde
zaman içerisinde ortaya çıkan resmi görmek; öznel iyi oluşun zamanla farklı sosyal ve
demografik gruplar arasındaki dağılımını yani mutluluk eşitsizliğinin resmini çekmek; refahın
toplum içinde nasıl dağıldığının örüntülerini ortaya çıkarmak ve bunu etkileyen faktörleri
incelemektir. Ayrıca proje; Türkiye’nin son 20 yılında makro düzeyde ekonomik ve sosyal refah
göstergelerinin değişimi, farklı sosyo-demografik ve sosyo-ekonomik gruplar arasında öznel
refahın dağılımı ile ilişkisini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Proje kapsamında nicel veriler ve ikincil veri analizi yöntemleri kullanılacaktır. Projenin temel
veri kaynakları; TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırması (2003-2020), TÜİK Gelir ve Yaşam
Koşulları Araştırması (2006-2020), Dünya Değerler Araştırması (1990-2018), Türkiye Nüfus
ve Sağlık Araştırması (2018) araştırmaları ile uluslararası ekonomik ve sosyal göstergelerin
yer aldığı veri tabanlarıdır. Analiz yöntemi olarak; ülkeler arası ve ülke içinde toplumun farklı
kesimleri arasında karşılaştırmalı betimleyici ve çok değişkenli istatistiksel modeller
kullanılmıştır. Projenin ilk aşamasında betimleyici analiz yöntemleri kullanılarak; mutluluk
düzeyleri, belirleyicileri ve farklı sosyo-demografik ve sosyo-ekonomik gruplar arasında
mutluluk dağılımı tabulasyonlar ve veri görselleştirme araçları ile karşılaştırmalı bir biçimde
ortaya çıkarılmıştır. İkinci aşamada ise yüzde maksimum standart sapma (percent maximum
deviation) ve standart sapma kullanılarak ölçülen mutluluk eşitsizliğinin bağımlı değişken
olarak kullanıldığı hiyerarşik regresyon modellerinden faydalanılacaktır.
Proje bulguları hem ulusal hem de uluslararası alanyazına kullandığı kavramsal çerçeve ve
metodolojisi ile katkı sağlayacaktır. Öncelikle Türkiye özelinde mutluluk eşitsizliğini çalışmak
batı odaklı literatüre tek ülke bağlamında yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde; mikro, mezzo
ve makro düzeydeki faktörleri birlikte modelleyerek katkıda bulunması hedeflenmiştir. Bununla
birlikte Türkiye’ye odaklanan öznel refah çalışmalarında her ne kadar mutluluk düzeyleri ve
belirleyenleri çeşitli araştırma verileri ile incelenmiş olsa da öznel refahın farklı toplumsal
gruplar arasında dağılımını ve bunu belirleyen faktörlerine odaklanan çalışma yok denecek
kadar azdır ve proje alandaki ilk kapsamlı çalışma niteliğindedir. Metodolojik olarak ise yaygın
bir biçimde kullanılan standart sapmaya ek olarak yüzde maksimum standart sapma
kullanılarak mutluluk eşitsizliğinin iki ölçütünün karşılaştırmalı değerlendirmesi ölçüme dair
yeni bilgi üretmiştir. Ayrıca hem uluslararası Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları hem de Ulusal
Kalkınma Stratejisi açısından mutluluk eşitsizliğini anlamak sosyal uyuma yönelik politika
öncelik alanlarını belirlemede politika üretenlere veri temelli yeni bakış açıları kazandıracaktır.
Anahtar Kelimeler: yaşam memnuniyeti, mutluluk eşitsizliği, gelir eşitsizliği, sosyo-demografik gruplar, sosyo-ekonomik gruplar, Türkiye