Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özel S., Yildirim B. F., Takunyaci M.
TÜBİTAK Projesi, 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı, 2025 - 2026
Erken çocuklukta matematik eğitimi çocukların bilişsel ve zihinsel gelişimi için önemli olmakla birlikte çocukların gelecek yıllardaki akademik başarısına katkı sağlamaktadır. Yapılan çalışmalarda çocukların erken çocukluktaki örüntü bilgisinin 5. sınıf matematik başarısının yordayıcısı olduğu, çocukların cebirsel düşünme, tümevarımsal ve çarpımsal muhakeme ve oran gibi kavramların gelişiminde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir (Burgoyne vd., 2019; Lee vd., 2011; Papic vd., 2011; Warren ve Cooper, 2005). Bunların yanı sıra örüntü bilgisi işlemsel düşünmenin yapıtaşlarından biridir. Araştırmacılar, örüntülerde soyutlama ve birimi belirleme etkinliklerinin matematik başarısı için kilit rol oynadığını, çünkü bu etkinliklerin, örüntünün altında yatan yapıya odaklanmayı ve fonksiyonel ilişkileri anlamayı gerektirdiğini, bu sebeple nesne eşleştirme stratejisi olmadan başarılı bir şekilde gerçekleştirilebileceğini belirtmektedir (Clements ve Sarama, 2009; Rittle-Johnson vd., 2015; Warren ve Cooper, 2006). Soyutlama, model örüntünün altında yatan yapıyı kavrayarak model örüntü için aynı kurala sahip farklı nesnelerle yeni bir örüntü oluşturmak olarak tanımlanmaktadır (Rittle-Johnson vd., 2013). Soyutlama etkinlikleri nesne eşleme stratejisi kullanılmadan cevaplandığı için kopyalama ve genişletme (örüntünün tekrar eden kısmı) görevlerine göre daha zor olduğu iddia edilmektedir (Clements ve Sarama, 2009; Rittle-Johnson vd. 2015; Warren ve Cooper, 2006). Örüntü bilgisini ölçmek için kullanılan bazı ölçeklerde soyutlama maddelerinin, çocuklar tarafından kolaylıkla doğru cevaplanan genişletme maddeleriyle zorluklarının ayrışmadığı ve çocukların bu maddeleri örüntünün altında yapan yapıyı anlamadan cevaplamış olabilecekleri düşünülmektedir. Boğaziçi Üniversitesi Çocuk Öğrenme Laboratuvarı bu kapsamda çevrimiçi “Early Patterning Assessment’ı (EPA)” Türkçe’ye uyarlamıştır. Hem İngilizce hem de Türkçe ölçekte soyutlama maddeleri ile genişletme maddelerinin zorlukları farklılık göstermemiştir. Bu sebeple çalışmanın hedefi soyutlama maddelerinin literatürde tanımlanan hedefe uygun şekilde yenilenmesi ve çevrimiçi örüntü ölçeğinin öğretmenlerin ve araştırmacıların örüntü çalışmalarında kullanabileceği, uygulaması kolay az materyal gerektiren hale getirmektir. Bu hedef doğrultusunda çocukların örüntü soyutlama maddelerini cevaplarken kullandıkları stratejiler bilişsel mekanizmaları objektif olarak belirlemeye yardımcı göz izleme cihazı ile belirlenecek ve uygun ölçme yöntemi belirlenerek çevrimiçi örüntü testi yenilenecektir. Bu örüntü testiyle uluslararası literatürde tutarsız sonuçlar elde edilen soyutlama becerisini ölçme yönteminin bulunması hedeflenmektedir. Böylece öğretmenler ve araştırmacılar örüntü etkinliklerinden sonra öğrencilerinin bilgisini değerlendirebilecek ve öğrencilerinin eksikliklerini görerek öğretimi planlayabilecektir. Bu çalışmanın uzun vadeli amacı erken yaşlarda önlem alınarak çocukların ilerleyen yıllardaki matematik başarısının artırılmasına yönelik araştırmalar için zemin hazırlamaktır.