Bayer Ö., Solmuş İ.(Yürütücü), Bilen K.
TÜBİTAK Projesi, 2019 - 2021
Elektronik ürünlerin çalışması
esnasında bileşenler tarafından üretilen ısı yine aynı bileşen üzerinden
uzaklaştırılmadığı takdirde aşırı ısınmaya bağlı olarak elektronik ürünlerin
performansı düşmekte ya da hasara uğramaları söz konusu olabilmektedir. Şimdiye
kadar iğne kanatçıklı geleneksel ısı kuyuları söz konusu ısıyı bileşenler
üzerinden aracı akışkana transfer etmek için sıklıkla kullanılmıştır. Ancak, bu
tip ısı kuyuları günümüz elektronik bileşenlerinin sağlıklı bir şekilde
çalışması için istenilen soğutma gereksinimini karşılamada yetersiz
kalmaktadırlar. Son yıllarda elektronik bileşenler üzerinden taşınım ile ısı
transferini iyileştirmek maksadıyla açık gözenekli malzemelerden üretilen ısı
kuyularının kullanımı yaygınlaşmaktadır. Gözenekli ısı kuyuları geleneksel iğne
kanatçıklı tiplere nazaran daha yüksek temas yüzey alanı/hacim oranına, güçlü
akış karıştırma kabiliyetine ve dolayısıyla yüksek toplam ısı geçiş katsayısına
sahiptirler. Ancak, gözenekli alüminyum malzemenin efektif ısı iletim katsayısının
yığın alüminyumun yaklaşık onda biri düzeyinde olması kuyu içerisinde iletimle
ısı transfer hızını olumsuz yönde etkilemekte, özelikle artan kuyu
yüksekliğiyle birlikte ciddi ısıl gradyanların oluşmasına ve ısı kuyusunun
performansının düşmesine yol açmaktadır. Bu sebeple, önerilen bu proje
kapsamında, gözenekli alüminyum malzeme bir kanal içerisinde tek başına blok
ısı kuyusu olarak kullanılmak yerine akışa dik yönde ısıl gradyanları azaltmak
maksadıyla alüminyum iğne kanatçıklı ısı kuyusu ile entegre edilerek
kullanılacaktır. Sonuç olarak bu çalışma, (i) alüminyum köpük ısı kuyusunun ısı
uzaklaştırma performansının, bu ısı kuyusuna alüminyum iğne kanatçıkların
entegre edilmesiyle iyileştirilmesi ve neticesinde ısıl performans bakımından
daha etkin olacağı düşünülen bir ısı kuyusunun önerilmesi ve üretilmesi, (ii)
önerilen ısı kuyusunun ısı transferi ve akış davranışının literatürde
çalışılmamış farklı tasarım ve çalışma parametreleri için sayısal olarak
incelenmesi ve bulguların deneysel olarak doğrulanması, (iii) gelecekte
literatüre kaynak teşkil etmesi bakımından sıralı veya şaşırtılmış kanatçık
dizilimlerine sahip baz tasarım olarak adlandırılan entegre ısı kuyusu için
Nu=aReb formunda korelasyon denkleminin önerilmesi, (iv) entegre ısı kuyusu tabanının
literatürden faklı olarak sabit düzgün dağılı olmayan ısı akısına da maruz
bırakılarak bu durumdaki ısı uzaklaştırma performansının kıyaslamalı olarak
değerlendirilmesi, (v) birleştirme işleminin literatürdeki mevcut entegre ısı
kuyularından farklı olarak termal macun yerine lehimleme ile yapılması
yönleriyle özgündür.
Önerilen entegre ısı kuyusu ile
literatürde mevcut iğne kanatçıklı ve alüminyum köpük ısı kuyularının ısı
uzaklaştırma ve basınç düşümü karakteristikleri kıyaslamalı olarak farklı çalışma
ve tasarım parametreleri için geçerli matematiksel modeller çerçevesinde COMSOL
Multiphysics paket programı vasıtasıyla sayısal olarak çalışılacaktır.
Sonrasında sayısal sonuçları doğrulamak maksadıyla sözü edilen üç farklı tip
ısı kuyusundan bir takım numuneler üretilerek bunların akış ve ısıl
performansları deneysel olarak incelenecektir.
Proje ekibinde, proje yürütücüsü
Doç.Dr. İsmail Solmuş’un dışında biri Atatürk Üniversitesi’nden Prof.Dr. Kadir
Bilen diğeri ODTÜ’den Dr. Öğr. Üyesi Özgür Bayer olmak üzere iki (2) adet
araştırmacı ve projenin hem deneysel hem de sayısal çalışma içermesi nedeniyle
üç (3) adet bursiyer bulunmaktadır. Proje toplamda beş (5) temel iş paketinden
oluşacak şekilde kurgulanmış olup proje süresi toplam 24 ay olarak planlanmıştır.
Elektronik sektörü, küçülen cihaz
boyutlarıyla birlikte birim hacimde artan soğutma yükünü karşılamak amacıyla
soğutma performansı bakımından daha gelişmiş yöntemlere ihtiyaç duymaktadır.
Önerilen entegre tasarım, iğne kanatçıklı ve alüminyum köpük ısı kuyularının
her ikisinin de tek başına kullanılmaları durumunda özelliklerinden ve
yapılarından dolayı sahip oldukları dezavantajları ortadan kaldıracak olması
sebebiyle, sektörün taleplerine cevap verebilecek ümit verici bir ürün olarak
durmaktadır. Entegre tasarımın kanatçıklı ve gözenekli alüminyum ısı
kuyularının alternatifi olarak elektronik sektöründe ve diğer sektörlerde
kullanılma potansiyeline sahip olduğu ve dolayısıyla katma değeri yüksek yeni
ürünlerin geliştirilmesine yol açmasının mümkün göründüğü hususunda bir
farkındalığın ülkemiz bilim ve sanayi çevrelerinde yaratılması bu proje ile
hedeflenmektedir. Proje çıktıları etki değeri yüksek uluslararası dergileri ve
toplantılar vasıtasıyla üniversitelerde ve ARGE laboratuvarlarında görev alan
bilim insanları ile paylaşılacaktır.
Ayrıca, proje, kapsamı itibariyle lisansüstü tez olabilme ve nitelikli
bilim insanı yetiştirme uğraşlarına katkı verebilme potansiyeline sahiptir.