Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bilgin Altinöz A. G. (Yürütücü), Jahed N., Sirt Çiplak E., Özçakir Ö., Gürsel Dino I., Şahin Güçhan N.
TÜBİTAK Uluslararası İkili İşbirliği Projesi, TÜBİTAK 2517 Uluslararası İkili İşbirliği, 2020 - 2023
Enerji verimliliği çağımızın
en önemli küresel sorunlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bina enerji
kullanımları, ulusların – ortalama olarak – tüm enerji kullanlarımının %40’ından
fazlasını oluşturmaktadır. Geleneksel binalar, yaş, bakımsızlık, sonradan
yapılan niteliksiz uygulamalar, kısıtlayıcı yasal düzenlemeler sonucunda ısıl
iyileştirme müdahalelerinde karşılaşılan zorluklar gibi çeşitli nedenlerle
genellikle düşük enerji performansına sahiptir. İklim değişikliğinin etkisiyle,
geleneksel konutların enerji performansının daha da azalacağı
değerlendirilmektedir.
Çalışmanın amacı, farklı iklim
bölgelerindeki geleneksel konutların ısıl performansını değerlendirmek ve
enerji verimliliğini artırmak için uygulamaya dönük yöntemsel bir çerçeve ve
müdahale önerileri geliştirmektir. Isıl iyileştirme modellemesinin temel
yaklaşımını, değerlendirmenin üç ana bileşeni olan (1) yapıların enerji
performans ölçütleri, (2) miras değerleri ve (3) kullanıcıların ısıl konfor
beklentileri arasındaki dengenin sağlanması oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında
geliştirilen yöntem; adım adım ilerleyen bir analiz ve değerlendirme süreci
tanımlamakta ve yukarıda belirlenen üç temel bileşeni dikkate alarak geleneksel
yapıların ısıl iyileştirmesi için müdahale paketlerinin tanımlanmasını
hedeflemektedir. Ek olarak, fayda-maliyet analizi de karar vermenin bir diğer
önemli ölçütü olarak önerilen yönteme entegre edilmiştir. Çalışma; ‘veri
toplanması ve üretilmesi’, ‘enerji performans baz hattının ve performans
açıklığının belirlenmesi’, ‘iyileştirme çözüm önerileri geliştirilmesi’ ve
‘paydaşların katılımı ve yaygınlaştırma’ olarak tanımlanan dört ana iş
paketinden oluşmuştur. Çalışmanın yönteminin bir parçası olarak dört farklı
iklim bölgesinden beş geleneksel konut vaka çalışması için seçilmiştir.
Çalışmanın özgün değeri;
enerji performans ölçütleri, miras değerleri ve ısıl konfor beklentileri
arasındaki dengeyi dikkate almasında yatmaktadır. Proje kapsamında, enerji
verimliliğini artırmak için yapı bileşenleri ile beraber kullanıcı konfor
beklentilerinin ısıl performansın değerlendirmesinde oldukça etkili olduğu
vurgulanmıştır. Bununla birlikte, uygulama alanını etkileyen hukuki ve yönetsel
boyutların – süreçteki paydaşların katılımı ile – iyileştirilmesinin önemi
anlaşılmıştır. Ayrıca çalışma, farklı iklim bölgelerine ait verilerden
yararlanmakta ve geleneksel konutların enerji verimliliği ve ısıl iyileştirme
konularında geniş bir perspektif sunmaktadır. Bu çalışmanın sonuçlarının
geleneksel yapılarda enerji verimliliğine ilişkin bilimsel çalışmalara,
uygulamalara ve geliştirilecek politikalara katkı sağlayacağına inanılmaktadır.
Anahtar kelimeler: Enerji verimliliği, geleneksel konut, kültürel miras koruma, ısıl iyileştirme