Proje Özeti

Dünyada yükselen enerji ihtiyacına paralel olarak jeotermale enerji gibi yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim artmaktadır. Dünyadaki bu trende bağlı olarak Türkiye’nin en zengin jeotermal potansiyeline sahip olan Batı Anadolu’da yapılan yatırımlar ve bilimsel araştırmalar karadaki jeotermal kaynaklara odaklanmıştır. Türkiye’nin ve dolayısıyla dünyanın en önemli jeotermal sahalarından biri olan Batı Anadolu’daki jeotermal potansiyel K-G yönlü genişleme tektonik rejimi sonucunda oluşan D-B yönlü normal faylarla şekillenen bir yapısal jeoloji ile yakından ilintilidir. Bölgeyi şekillendiren ve önemli bir jeotermal enerji potansiyelinin ortaya çıkmasına neden olan bu yapısal jeoloji, karada detaylı bir şekilde çalışılsa da hemen bitişiğindeki deniz alanlarda yapısal jeolojiyi anlamaya yönelik çalışmalar çok sınırlıdır, Ege Denizi ve Batı Anadolu’nun tektoniğini bütünsel olarak algılayıp yorumlamaktan uzaktır. Ayrıca, Ege Denizi tabanındaki sualtı jeotermal kaynakları bulmayı hedefleyen bir çalışma bulunmamaktadır.

Önerilen proje, dünyanın en önemli jeotermal sahalarından biri olan Batı Anadolu’nun hemen Batı komşuluğunda kuzeyden güneye uzanan Ege denizi kıta sahanlığı tabanında, karadaki jeotermal kaynakların devamını/eşleniğini aramayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşabilmek için yapılacak çalışmalar 4 aşamadan oluşmaktadır: 1) deniz jeofiziği, 2) yapısal jeoloji, 3) deniz suyu sıcaklık ölçümü ve 4) hidrojeokimya. Her aşamada elde edilecek bulgular bir sonraki aşamada gerçekleştirilecek çalışmalarda girdi olarak kullanılacaktır. Önerilen proje kapsamında, ilk aşamada deniz alanında bulunan mevcut sismik yansıma verileri (TPAO), yeni yapılacak deniz sismiği verileriyle (CHIRP) tamamlanıp, çok ışınlı (multibeam) ve yanal taramalı sonar ölçümleri ile detaylandırılacak ve bu çalışma sonucunda Ege denizi kıta sahanlığı aktif fay haritası çıkarılacaktır. Karada jeotermal kaynak üreten fay sistemlerinin denizden gelen veri ile bütünsel olarak değerlendirilmesini takiben deniz suyu sıcaklığının yatay hatlar boyunca ölçülüp sıcaklık anomalilerinin tespit edilmesi sağlanacaktır. Sıcaklık anomalilerinin tespit edildiği noktalar uzaktan kumandalı denizaltı (ROV) aracı ile detaylı olarak incelenecek, daha sonra bu noktalara indirilecek dalgıçlar sayesinde sıcak su ve gaz örneklemesi yapılacaktır. Deniz örneklemelerine ek olarak karadaki sıcak ve soğuk su kaynaklarından da su ve gaz örneklemesi yapılarak kimyasal ve izotopik analizler yapılacaktır. Bütün verilerin (yapısal jeoloji, su kimyası, gaz kimyası ve izotop analizi sonuçları) birlikte değerlendirilip yorumlanmasıyla, denizdeki kaynakları da kapsayan daha eksiksiz ve gerçekçi hidrojeokimyasal modeller oluşturulacaktır. Bu çalışma sonucunda, Ege Denizi tabanında saklı duran jeotermal kaynakların varlığı kayda geçirilecek ve ülkemizin jeotermal potansiyelini artıracak yönde bir katkı konacaktır. Buna ek olarak, bir ayağı denizde, bir ayağı karada olan bu jeotermal sistemlerin, bütünsel bir şekilde, doğru ve gerçekçi bir yaklaşımlarla anlaşılır hale getirilmesi, gelecekteki muhtemel yatırım projelerine güvenilir bir bilgi altyapısı sağlayacaktır.