Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tükenmez B. (Yürütücü)
Dernek (STK), 2022 - 2023
Araştırma, radyonun modern gündelik yaşam biçimlerini yaymak ve dikte etmek için devlete
ait en doğrudan mecra olarak kullanıldığı erken cumhuriyet döneminde Doktor Galip Ataç
tarafından hazırlanan 1941 tarihli ‘Evin Saati’ radyo programı ve bu programın metinlerinden
oluşan 1942 tarihli ‘Radyoda Evin Saati’ kitabının derinlikli bir incelemesini yapmayı amaçlar.
Galip Atâ adıyla da bilinen Dr. Galip Ataç (1879-1947) doktorluk mesleğinin yanı sıra
politikacı, yazar, şair ve radyocu kimliğiyle ve babası tercüman Mehmet Atâ ve erkek kardeşi
eleştirmen, şair ve yazar Nurullah Ataç gibi önemli figürleri barındıran seçkin bir aileye
mensupluğuyla bilinen etkili bir şahsiyettir. Fransız ortaklı bir devlet teşebbüsü olan Türk
Telsiz Telefon Anonim Şirketi (TTTAŞ) tarafından 1927 yılında kurulmuş ve 1928-1949
yılları arasında tek aktif radyo olan Ankara Radyosu bünyesinde, 1930’lu yılların sonu ve
1940’ların başında redaksiyon şefi olarak çalışan Dr. Galip Ataç, bu dönemde Posta Kutusu ve
Evin Saati isimli ev ve gündelik yaşama dair iki adet radyo programı ortaya koymuştur. Bunlar
arasında ön plana çıkan Evin Saati programı – ve Radyoda Evin Saati kitabındaki radyo
metinleri – 18 Mayıs 1941 ve 29 Haziran 1941 tarihleri arasında sabah 8.15’te on beşer dakika
süreyle yayına giren Baki Süha Ediboğlu’nun seslendirdiği konuşmalardan oluşmaktadır. Ev
kadınlarına yönelik hazırlanmış program çerçevesinde, Dr. Ataç’ın erken cumhuriyet dönemi
bağlamında kabul gören akademik ve mesleki perspektifinden, modern ev, evsel mekân,
evsellik, aile, toplumsal cinsiyet rolleri, gündelik hayat, hijyen, beslenme ve sağlık gibi pek
çok konu konuşulmuş ve tartışılmıştır. Nitekim Evin Saati, 1930’lu-1940’lı yıllarda çoğunlukla
Yedigün, Hayat ve Resimli Hayat gibi popüler yazılı medya aracılığıyla devlet söyleminin bir
parçası olarak zuhur eden ev ve gündelik hayat konularının hem elektronik medya yoluyla
direkt olarak sunulan bir örneklemi hem de 1950’li 1960’lı yıllarda yapılacak olan benzer
temalı radyo programlarının öncüsüdür. Bu nedenle, Evin Saati programının ve Radyoda Evin
Saati kitabının, erken cumhuriyet dönemi bağlamında yazılı medya ve radyoda modern evin
temsilleri ve günlük yaşamda bu temsillerin nasıl yankı bulduğu ve kabul gördüğüne dair izler
ile birlikte analiz edilmesi gerekir. Bu çerçevede, çalışma erken cumhuriyet döneminde kurulan
modern ev ve radyo arasındaki olası ilişkileri ortaya çıkarma potansiyeli taşır.