Akademik Veri Yönetim Sistemi
KESTEL A. S. (Yürütücü), KOÇ O.
TÜBİTAK Projesi, 1005 - Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı, 2023 - 2025
Ülkemizde kamu finansmanı ve borçlanma yönetimi konusunda sorumlu olan devlet kurumu, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü, kapsamlı bütünleyici bir model ile çalışan bir sistem (Türkiye Borçlanma Simülasyon Modülü (TBSM)) kullanılmaktadır. Bu modülün ana belirleyicilerinden birisi olan enflasyon tahmin modeli ülkemizin son senelerde maruz kaldığı ekonomik şoklar nedeniyle ileriye yönelik tahmin gücünde yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle enflasyon artışının öngörülebileceği diğer ilintili sistemler ve değişkenlerle birleştirilmiş bir enflasyon modellemesine ihtiyaç duyulmaktadır. Diğer ülkelere ait bilgi ve dengeler taban alınarak yapılan çalışmalarda devlet borcunun davranışını ve ilgili risklerini analiz etmek ve tahmin etmek için daha sofistike ve karmaşık, matematiksel ve istatistiksel teknikler kullanılmaktadır. Bu çalışmalar borç yönetimi stratejilerinin simülasyonunu yapabilmek, değişen ekonomik koşulların ve politikaların etkisini tahmin etmek ve devlet borcuyla ilişkili potansiyel riskleri ve kırılganlıkları değerlendirmek için ekonometrik modellerin, optimizasyon algoritmalarının ve simülasyon tekniklerinin kullanımını içermektedir. Bu araştırmalar ve mevcut olan sistemler baz alınarak, makro ekonomik göstergeler (enflasyon, işsizlik vb.) ve finansal piyasaları yöneten varlıkların (döviz kuru, altın, faiz vb.) stokastik yürüyüşlerini yakalayan, sistemlere gelecek olan şokların etkisini modele katabilen, matematiksel teknikler kullanılarak yenilikçi bir rejim analiz bazlı sistem oluşturulabilmesi önemlidir. Bu bağlamda, borçlanmada diğer değişkenlerin yanı sıra, tahmin modellerinde kritik etkisi olduğu bilinen enflasyonun bulanık mantık yaklaşımıyla güçlendirilen bir saklı Markov (Hidden Markov) modeli kullanılarak, mevcut borçlanma dengesi tahmin modülüne olumlu etkisi araştırılacaktır. Diğer değişkenlerin etkilerinin de göz önüne alınarak, enflasyondaki değişikliklere göre borç stratejilerindeki farklılıkların çeşitli şok durumları atlındaki davranışı incelenecektir. Bu yaklaşım ile üretilecek, birbirine bağıntılı sistemin hem ülkemiz borçlanma risk yönetimine hem de literatüre katkısı olması beklenmektedir.