Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gürsu S.(Yürütücü), Toksoy Köksal F., Göncüoğlu M. C.
TÜBİTAK Projesi, 2018 - 2019
Menderes Masifi Çine Napında Geç Neoproterozik yaşlı temel kayaçları tektonik dokanaklı eklojit ve granat-amfibolitlerin oluşum ve metamorfizma yaşlarının zirkon, rutil ve titanit U-Pb yöntemiyle belirlenmesi ve granat minerallerine bağlı petrojenetik gelişimlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Eklojit bileşimli kayaçların rutil minerallerinden yapılan U-Pb ölçümleri, radyojenik olmayan kurşun etkisine bağlı olarak alt kesişme yaşı olarak 876±1100 Myıl (MSWD=16) vermiş olup, yüksek hata payı nedeniyle bunun eklojitlerin soğuma yaşı olarak kullanmak mümkün olamamıştır. Granat-amfibolit örneğinde izlenen tane boyu 55 ila 450 mikron arasında değişen rutil minerallerinden ise 30.1±2.0 Myıl (MSWD=1.5, n=22) diskordiya, 36.2±2.3 Myıl ortalama yaş elde edilmiştir. Hata payı dikkate alındığında 32-33 Myıl rutil yaşı, örneğin metamorfizma pik yaşı yerine yaklaşık 500 °C’de gelişen soğuma yaşı olarak değerlendirilmiştir. Gerek eklojit ve gerekse granat-amfibolitlerde düşük sıcaklık fazı olan titanit minerallerinin diskordiya yaşları 22 Myıl +28,-29 (MSWD=0.85, n=42) ve 33 Myıl +19, -20 (MSWD=1.7, n=11) arasında değişir. Granat-amfibolitden elde edilen ve magmatik zonlanma gösteren 130 zirkon analizinden elde edilen 532 Myıl yaş, granat-amfibolitlerin protolit kayaçlarının Erken Kambriyen döneminde oluştuğuna işaret eder. Eklojit bileşimli kayaçların protolitlerinin zirkon U-Pb yaşı 547 Myıl olarak belirlenmiştir. Eklojitlerin, gerek protolit yaş gerekse, zirkon yaş populasyonları, granat-amfibolitlerden belirgin farklılık sunar. Bu bulgu, öncel çalışmalarda iddia edildiği gibi, eklojitlerden orta basınç koşullarında granat-amfibolit geliştiği teorisini desteklemez. Granat-amfibolitlerin 8 kbar ve 650 °C olarak saptanan oluşum sıcaklığı (, sözlü görüşme; Gürsu ve diğ., 2019 hazırlanıyor), rutil yaşlarının pik metamorfizma yaşına yakın olabileceğini gösterir. Eklojit örneklerinde ise 17 kbar 625 °C ila 12 kbar 700-725 °C derecede geliştiği belirlenen metamorfizmanın (Jean-Luc Régnier, sözlü görüşme; Gürsu ve diğ., 2019, hazırlanıyor), pik metamorfizma yaşı, jeokronolojik olarak bu çalışma ile belirlenememiştir. Ancak düşük sıcaklık fazı titanitlerden sağlanan U-Pb yaşları, gerek eklojit, gerekse granat-amfibolitlerin dekompresyon ve yükselme yaşlarının Erken Oligosen/Erken Miyosen dönemde geliştiğine işaret eder. Bu bulgular, Menderes Masifi Çine Napında Geç Neoproterozoyik temelde izlenen eklojit ve granat-amfibolitlerin, Sikladik Mavi Şist Kuşağı çerçevesinde gelişen dalma-batma koşullarında YB-DS metamorfizmasına uğradığı ve yükselmesinin Geç Alpin dönemde geliştiğine işaret eder.