Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sümer Ö.(Yürütücü), Kaymakcı N., Uzel B., Özkaymak Ç.
TÜBİTAK Projesi, 2017 - 2020
Güneybatı Anadolu
bölgesi Kuzey Anadolu fayı boyunca Anadolu bloğunun batıya kaçması yanında
Güney Ege - Kıbrıs hendeği boyunca, Anadolu’nun altına dalan Afrika plakasının
geri çekilmesi, yırtılması ve bazı alanlarda tamamen kopması şeklinde meydana
gelen ‘slab ucu prosesleri’ne (slab
edege processes) bağlı olarak yer yer çökmekte veya yükselmektedir. Bu
prosesler aynı zamanda Menderes Çekirdek kompleksinin oluşmasına ve ona bağlı
genişleme yapılarının gelişmesine neden olmuştur. Bölge, Geç Miyosen öncesi
dönemde genel olarak karasal ortamla karakterize edilirken genişlemeye ve ona
bağlı çökme ile zamanla deniz seviyesinin altına inmiş veya deniz seviyesinin
yükselmesi ile yer yer denizel ortama dönüşmüştür. Batı Anadolu’da Menderes Çekirdek
kompleksinin oluşumu ve zamanlaması konusunda oldukça geniş bir litereatür
mevcut iken bölgede kara ile denizel ortamların etkileşimini dikkate alan
çalışmalar sınırlıdır. Bu nedenle bu proje, Güneybatı Anadolu kıyı alanları ve
civarında mevcut olan Pliyo-Kuvaterner yaşlı denizel ve karasal birimler
üzerinde gerçekleştirilecek detay bütünleşik stratigrafik çalışmalar yanında,
tektonik/yapısal jeolojik ve sedimentolojik çalışmaları kapsamaktadır. Çalışma,
literatürde denizel etkilerin varlığı bilinen Datça, Bodrum, Söke ve Germencik
civarını içine alan 4 alanda gerçekleştirilecektir. Ayrıca, belirlenen
alanlardaki tortul dolgunun çökelme ortamlarının sedimanter fasiyes analizi ve
havza ve/veya havzaları denetleyen/deforme eden yapısal unsurların kinematik
analizine yönelik Söke alanı dışında günümüze kadar bir araştırma
yapılmamıştır. Bu proje bu konudaki eksikliği tamamlayacağından önemlidir.
Pliyosen-Kuvaterner dönemi kabuksal düşey hareketleri ortaya koymayı hedefleyen
bu proje, klasik stratigrafi, biyostratigrafi, manyetostratigrafi ve
radyometrik yaş tayinlerini içeren bütünleşik stratigrafi yöntemleri yardımıyla
tektonik olayların zamanlamasını hassas olarak belirleyerek global ve lokal
deniz seviyesi değişimleri yanında Batı Anadolu’nun jeolojik evriminin daha iyi
anlaşılmasına katkı yapacak yeni veri setleri ortaya koyacaktır. Dolayısıyla
proje esas olarak, araziden derlenecek sedimantolojik, magnetostratigrafik,
biyostratigrafik ve yapısal verilerin analizi ve yorumlanmasına dayanır. Buna
ek olarak tortul istiflerdeki piroklastik yağış çökellerinin radyometrik yaş
analizleri, birimlerin jeokronolojik olarak değerlendirilmesini sağlayacak,
çökellerde yapılacak olan manyetostratigrafi çalışmalarıyla çökel istiflerin
toplam çökelme yaşları hassas olarak belirlenmesi yanında çökelme hızları
ortaya konacaktır. Ayrıca bu veriler bölgede bilinen düşey eksen boyunca
meydana gelen dönmelere bu dört alanda yeni veri setleri sağlayacaktır. Böylece
havzaların ilksel geometrileri ile geometrilerinin zamanla nasıl değiştiği
belirlenebilecek. Projede öngörülen hedeflere ulaşıldığında, Güneybatı
Anadolu’nun Pliyo-Kuvaterner’deki iklim değişimleri yanında bu değişimlerin
istiflerdeki yansaımaları olan transgresyon, regresyon ve kıyı çizgisi
değişimleri vb. ortaya koncaktır. Bu veriler, bölgenin paleocoğrafik ve
jeodinamik evriminin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.