Guneybati Anadolu'da Pliyosen - Pleyistosen Karasal-Denizel Ortam Değişimlerinin Yüksek çözünürlüklü Bütünleşik Stratigrafik Ve Sedimantolojik Yöntemlerle Ortaya Konulması


Sümer Ö.(Yürütücü), Kaymakcı N., Uzel B., Özkaymak Ç.

TÜBİTAK Projesi, 2017 - 2020

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Kasım 2017
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2020

Proje Özeti

Güneybatı Anadolu bölgesi Kuzey Anadolu fayı boyunca Anadolu bloğunun batıya kaçması yanında Güney Ege - Kıbrıs hendeği boyunca, Anadolu’nun altına dalan Afrika plakasının geri çekilmesi, yırtılması ve bazı alanlarda tamamen kopması şeklinde meydana gelen ‘slab ucu prosesleri’ne (slab edege processes) bağlı olarak yer yer çökmekte veya yükselmektedir. Bu prosesler aynı zamanda Menderes Çekirdek kompleksinin oluşmasına ve ona bağlı genişleme yapılarının gelişmesine neden olmuştur. Bölge, Geç Miyosen öncesi dönemde genel olarak karasal ortamla karakterize edilirken genişlemeye ve ona bağlı çökme ile zamanla deniz seviyesinin altına inmiş veya deniz seviyesinin yükselmesi ile yer yer denizel ortama dönüşmüştür. Batı Anadolu’da Menderes Çekirdek kompleksinin oluşumu ve zamanlaması konusunda oldukça geniş bir litereatür mevcut iken bölgede kara ile denizel ortamların etkileşimini dikkate alan çalışmalar sınırlıdır. Bu nedenle bu proje, Güneybatı Anadolu kıyı alanları ve civarında mevcut olan Pliyo-Kuvaterner yaşlı denizel ve karasal birimler üzerinde gerçekleştirilecek detay bütünleşik stratigrafik çalışmalar yanında, tektonik/yapısal jeolojik ve sedimentolojik çalışmaları kapsamaktadır. Çalışma, literatürde denizel etkilerin varlığı bilinen Datça, Bodrum, Söke ve Germencik civarını içine alan 4 alanda gerçekleştirilecektir. Ayrıca, belirlenen alanlardaki tortul dolgunun çökelme ortamlarının sedimanter fasiyes analizi ve havza ve/veya havzaları denetleyen/deforme eden yapısal unsurların kinematik analizine yönelik Söke alanı dışında günümüze kadar bir araştırma yapılmamıştır. Bu proje bu konudaki eksikliği tamamlayacağından önemlidir. Pliyosen-Kuvaterner dönemi kabuksal düşey hareketleri ortaya koymayı hedefleyen bu proje, klasik stratigrafi, biyostratigrafi, manyetostratigrafi ve radyometrik yaş tayinlerini içeren bütünleşik stratigrafi yöntemleri yardımıyla tektonik olayların zamanlamasını hassas olarak belirleyerek global ve lokal deniz seviyesi değişimleri yanında Batı Anadolu’nun jeolojik evriminin daha iyi anlaşılmasına katkı yapacak yeni veri setleri ortaya koyacaktır. Dolayısıyla proje esas olarak, araziden derlenecek sedimantolojik, magnetostratigrafik, biyostratigrafik ve yapısal verilerin analizi ve yorumlanmasına dayanır. Buna ek olarak tortul istiflerdeki piroklastik yağış çökellerinin radyometrik yaş analizleri, birimlerin jeokronolojik olarak değerlendirilmesini sağlayacak, çökellerde yapılacak olan manyetostratigrafi çalışmalarıyla çökel istiflerin toplam çökelme yaşları hassas olarak belirlenmesi yanında çökelme hızları ortaya konacaktır. Ayrıca bu veriler bölgede bilinen düşey eksen boyunca meydana gelen dönmelere bu dört alanda yeni veri setleri sağlayacaktır. Böylece havzaların ilksel geometrileri ile geometrilerinin zamanla nasıl değiştiği belirlenebilecek. Projede öngörülen hedeflere ulaşıldığında, Güneybatı Anadolu’nun Pliyo-Kuvaterner’deki iklim değişimleri yanında bu değişimlerin istiflerdeki yansaımaları olan transgresyon, regresyon ve kıyı çizgisi değişimleri vb. ortaya koncaktır. Bu veriler, bölgenin paleocoğrafik ve jeodinamik evriminin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.