Proje Özeti

Oran ve orantı konusu matematikteki birçok konunun yanı sıra fen ve günlük hayattaki durumları anlamak için kritik öneme sahiptir. Fakat, araştırmalar, özellikle ortaokul düzeyindeki öğrencilerin oran ve orantı konusunu anlamada sorun yaşadıklarını ve birçok kavram yanılgısına sahip olduklarını göstermiştir. Dahası matematik öğretmenlerinin de benzer sorunlarla karşılaştıkları ve benzer kavram yanılgılarına sahip oldukları belirtilmiştir. Öğretmenler oran ve orantı konusunu öğrencilere kapsamlı ve anlamlı olarak öğretebilecek öğrenme ortamları sunmakta başarısız olmaktadırlar. Bunun yanı sıra, ders kitapları ve ek kaynaklardaki oran ve orantı bağlamları sınırlıdır ve işlemsel becerilere yöneliktir. Bu sebeplerden dolayı okullardaki ve ders kitaplarındaki oran ve orantı öğretiminin iyileştirilmesi önem taşımaktadır.

Oran ve orantı konusunda uluslararası ve ulusal literatürde yapılan çalışmalar, genellikle öğrencilerin bu konuda ne bildiklerini ve hangi kavram yanılgılarına sahip olduklarını belirlemeye ve bu bilgilerini ölçmeye yönelik test geliştirmeye odaklanmıştır. Okullardaki ve ders kitaplarındaki oran ve orantı öğretimini iyileştirmeye ve öğrencilerin bu konuyu anlamlı, kapsamlı ve sıralı bir şekilde öğrenmesini sağlayacak öğretim ortamları oluşturmaya yönelik bilgi oldukça sınırlıdır. Bu proje kapsamında 7. sınıf öğrencilerine oran ve orantı konusunun anlamlı, kapsamlı ve sıralı şekilde nasıl öğretilebileceğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, bu konu ile ilgili anahtar öğrenmeler (big ideas) belirlenerek bu öğrenmelerin gerçekleştirilmesini sağlayacak araç, imge, etkinlik, fikir paylaşımı ve sınıf içi söylemleri içeren varsayıma dayalı bir öğrenme rotası geliştirilecektir. Ayrıca öğrencilerde anlamlı, kapsamlı ve sıralı öğrenmeyi destekleyecek bir öğretimsel etkinlik dizisinin oluşturulması projenin amaçları arasında yer almaktadır. Bu sayede 7. sınıflarda oran ve orantı öğretimine yönelik bir yerel öğretim teorisi oluşturulması planlanmaktadır.

Tasarı tabanlı araştırma modeli kullanılan bu çalışmada, Ankara ili Altındağ ilçesine bağlı bir devlet okulundaki 7. sınıf matematik öğretmeni ve öğrencileri amaçlı olarak seçilmiştir. Bu öğretmen yenilikçi, işbirliğine açık, anlamlı öğrenmeye önem veren ve oran ve orantı konusunun öğretiminde deneyime sahip olduğu için seçilmiştir. Seçilen öğretmen, proje yürütücüsü ve bursiyerler (bir doktora öğrencisi ve bir doktora sonrası araştırmacı) tasarı ekibini oluşturmaktadır. Tasarı tabanlı olan bu araştırmanın ön hazırlık aşaması, ilk (pilot) makro döngüsü ve ön (preliminary) analizlere dayalı düzenlemeler 2016-2017 Eğitim Öğretim yılı 1.ve 2. döneminde gerçekleştirilmiştir. Bu proje kapsamında, bu araştırmanın 2. döngüsünün ve geriye dönük analizlerinin 2017-2018 Eğitim Öğretim yılında gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Tasarı tabanlı araştırmanın ilk döngüsüne yönelik veri toplama süreci görüşme, gözlem ve doküman incelemesi yoluyla 2016-2017 eğitim öğretim yılında gerçekleştirilmiş olup ikinci döngüye yönelik veriler 2017-2018 eğitim öğretim yılı içerisinde toplanacaktır. Veri toplamanın ilk aşamasında ilgili literatürden edinilen oran ve orantı konusunun anahtar öğrenmelerinin kazanılmasını sağlayacak araçlar, imgeler, etkinlikler/fikir paylaşımı ve muhtemel sınıf içi matematiksel söylemleri içeren varsayıma dayalı öğrenme rotasının ve ilgili öğretimsel etkinlik dizisinin ilk hali geliştirilerek, Altındağ ilçesindeki bir 7. sınıfta tasarı öğretim gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk döngüsü için tasarı ekibi her ders öncesinde ihtiyaçların belirlenmesi, dersin amaçları ve kapsamının netleştirilmesi ve her ders sonrasında gerçekleştirilen öğretimin olumlu ve olumsuz yönlerinin ve bir sonraki ders/döngü için yapılması gereken düzenlemelerin görüşülmesi amaçlarıyla toplantılar gerçekleştirmiştir. İkinci döngüde de aynı veri toplama süreçleri izlenecektir. İlk döngü verilerinin ön analizi ve yapılan düzenlemeler sonucunda oluşturulan öğrenme rotası ve etkinlik dizisi ikinci döngüde tekrar uygulanacak buradan edinilen deneyimler sonucunda öğrenme rotasına ve etkinlik dizisine son hal verilecektir. Bunun yanı sıra, uygulanacak olan kalıcılık testi ile öğrencilerin öğrenmelerinin kalıcılığı test edilecektir.

Sonuç olarak, bu çalışma kapsamında oran ve orantı konusuna yönelik uluslararası literatürde vurgulanan anahtar öğrenmelerin belirlenmesi, bu öğrenmelere ulaşmayı sağlayacak varsayıma dayalı öğrenme rotasının ve ilgili etkinlik dizisinin geliştirilmesi, öğretmenlerin alan ve pedagojik alan bilgilerinin desteklenmesi sağlanacaktır. Tüm bu süreç içinde gelişen deneyimlerden yola çıkılarak, öğretmenlere oran ve orantı konusunu anlamlı ve kapsamlı şekilde öğretebilecek sıralı etkinlikleri ve muhtemel sınıf içi söylemleri içeren bir kılavuz sunulacaktır. Bu sebeplerden dolayı, çalışmanın oran ve orantı konusunun öğretiminin kalitesini ve sonuç olarak öğrenci başarısını arttıracak potansiyele sahip olduğu düşünülmektedir.