Ankara cadde görünümünde yazarın ölümü: Eleşti̇rel toponomi̇ye Barthes’çı bi̇r müdahale


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Öğrenci: Doğuş Düzgün

Danışman: BAŞAK ZEYNEP ALPAN

Özet:

Bu tezde Roland Barthes’ın ‘yazarın ölümü’ olarak bilinen post-yapısalcı metin teorisi cadde isimlerinin siyasetini açıklamak için kullanılacaktır. Barthes edebi metinlerde yazarın anlamı sabitleyemeyeceğini, zira anlamı asıl üretenin okuyucu olduğunu öne sürmüştür. Benzer bir biçimde bu çalışma, cadde isimlerinin içerisinde anlamın yazar (cadde isimlerini resmi olarak belirleyen siyasi elitler) değil okuyucu (cadde isimlerinin günlük hayattaki kullanıcıları) tarafından üretildiği çok anlamlı bir metin oluşturduğunu öne sürmektedir. Bu argümanın güç ilişkileri açısından anlamı cadde isimlerinde ‘güçsüz’ kitleler ile ‘güçlü’ siyasi elitler arasında hiyerarşik bir ilişki olmadığıdır. Aslında son birkaç on yıldır birçok eleştirel toponomist cadde isimlerinde anlamın üretiminde siyasi elitlerin mutlak otoritesinin olmadığını göstermiştir. Ancak bunlar da yalnızca resmi yer isimlerinin kullanıcılar tarafından reddedildiği vakalara odaklanarak ‘güçlü-güçsüz’ ve ‘hegemonya-direniş’ ikiliklerini yeniden üretmişlerdir. Bu ikilikleri tamamen aşmak için bu çalışmada anlamın çokluğunun bir istisna değil cadde isimlerinin genel bir özelliği olduğu gösterilecek, çalışmanın argümanlarının gösterimi için Ankara cadde görünümünden faydalanılacak, özellikle de Nevzat Tandoğan Caddesi'nin isminin Zeytin Dalı olarak adlandırılması kararı üzerine sosyal medyada paylaşılan yorumlar üzerinde durulacaktır.