Edirne'deki Çingene / Roman kimliğinin oluşumu üzerine bir saha çalışması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Selin Ceyhan

Danışman: HEDİYE SİBEL KALAYCIOĞLU

Özet:

Bu tezin amacı, Çingene/Roman topluluğunun kimlik oluşumunu, klasik literatür bakımından etnik, sınıfsal ve toplumsal cinsiyet boyutunun sembolik kimlik oluşumu içinde Türkiye örneği olarak tartışmaktır. Bu bakımdan, bu topluluğun vatandaşlık haklarından yararlanıp yararlanmadığını incelemek önemlidir. Bu amaçla Çingene/Roman sayısının fazla olduğu ve Bulgaristan ile Yunanistan’ın Edirne ile sınır komşusu olmaları ve buradan Edirne’ye göçlerin gerçekleşmesinden dolayı Edirne, Türkiye örneği olarak seçilmiştir. Ayrıca iletişim ağı kurmaya yönelik pratik sebepten dolayı Edirne saha çalışması olarak seçilmiştir. Bu amaçla 2003 kışından yaz mevsimine dek Çingene/Roman topluluğundan 36 evli kişi yani 18 hanehalkı ile derinlemesine görüşme yöntemi ile niteliksel çalışma yürütülmüştür. Ayrıca araştırmayı tamamlamak için Çingene olmayan 13 kişi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Tüm görüşmeler kaydedilmiş, çözümlenmiş ve çözümlenen metinler söylem analizi için kullanılmıştır. Görüşmeler esnasında sosyo-ekonomik kesit, evlilik, kültürel alışkanlıklar, komşuluk ilişkileri, politik kimlik, dinsel törenler ve kendi kimliğini algılayışı hakkında bilgi edinilmiştir. vi Bu tezin üç temel sonucu vardır. İlk bulgu Çingene/Roman topluluğunun sosyo-ekonomik durumu ile ilgilidir. Çingene/Roman topluluğu hem eğitim, sağlık ve iş olanaklarına ulaşmakta sorunlar yaşamakta, hem de olumsuz yaşam koşulları göstermektedirler. “Alt Sınıf” ve “Kentsel Marjinalleşme” argümanları sonuçlar ile uygunluk göstermektedir. Sadece meslek bakımından değil; fakat aynı zamanda ırk, etnisite ve toplumsal cinsiyet açısından da Çingene/Roman’ın statüsü “aşağı” vatandaş olarak algılanmaktadır. İkinci olarak, Çingene/Roman topluluğu, Çingene olmayanlar ile evlilik ve sosyal ilişki bakımından kurulan ilişkilerinde kapalı bir toplumdur. Üçüncü bulgu, Çingene/Roman topluluğunun her biri için farklı olan kimlik algılayışları ile ilişkilendirilmiştir. Bu bakımdan, Roman, Çingene olmayanlarca “öteki” olarak algılanmış Çingene kimliği ise Roman kimliğinin ötekileştirilmişi olarak kabul edilmiştir.