Saccharomyces cerevisiae gcrl mutantlarında trehaloz ve glikojen metabolizması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2002

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Tamay Şeker

Danışman: HALUK HAMAMCI

Özet:

S. cerevisiae, uzun tarihi ve model organizma olması nedeniyle en önemli organizmalardan biridir. Trehaloz ve glikojen, maya hücresinin temel karbonhidratlarıdır ve mayanın değişen çevre şartlarına uyum göstermesinde rol oynayan en önemli kalite işaretleridir. Bu uyum esnasında trehaloz, maya hücresinin zor şartlar altındayken korunması ve canlılığını devam ettirmesinde önemli rol oynarken, glikojenin fonksiyonu temel enerji kaynağı olmasıdır. Trehaloz metabolizmasının ayrıca glikoz alımında da kontrol edici rolü vardır.GCRİ DNA ya bağlanan bir proteindir ve glikolitik genlerin transkripsiyonunu kontrol eder. Bu genin çıkarılması durumunda, geri hücrelerinde glikolitik enzimlerin seviyesi orjinal tipin % 5- 10' una düşer ve bu mutantlar glikozu etkin kullanamazlar. Bu çalışmada, geri maya hücrelerinin glikoz eklemesine verdiği tepki, trehaloz ve glikojen seviyelerinde ki değişiklik dikkate alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Logaritmik faz başlangıcında ki trehaloz miktarları geri hücrelerinde ve orjinal tipte birbirine yakın miktarlarda bulunurken, glikojen seviyesi orjinal tipte mutantın iki katı olarak tespit edilmiştir. Orjinal tip ve geri hüclerinde trehaloz ve glikojen seviyeleri, birinci ve ikinci saatler içinde hızlı bir birikim gösterdikten sonra, düzgün bir azalma sonunda düşük seviyelerde sabitlenerek, glikoz palsma aynı tepkiyi verdikleri görülmüştür. Hem trehaloz hem de glikojen birikimi geri hücrelerinde, orjinal tipe göre daha hızlı iken, devaminda ki azalma, tersine, orjinal tipte daha hızlıdır. Bu bulgular, geri mutantları için önerilen fenotipik özelliklerle uyumludur ve sonuç olarak trehaloz ve glikojen metabolizmasında yer alan öğelerin GCRİ mutasyonundan etkilenmemiş olabileceği ve glikoz baskılanma mekanizmasının hem orjinal tip maya hücrelerinde hem de geri hücrelerinde aynı olabileceği düşünülmüştür.